Khoảng 2 năm trở lại đây, bóng đá Việt Nam đang quyết tâm theo đuổi mô hình của bóng đá Nhật Bản. Đùng một cái chúng ta lại chuyển hướng học theo mô hình của Hàn Quốc. Sự loay hoay và tính toán, chưa tìm ra được con đường phù hợp cho mình, khiến bóng đá Việt giống hệt như bác nông dân ở câu chuyện “đẽo cày giữa đường”.
Học người Nhật cách làm bóng đá
Một năm trước thì Công ty cổ phần bóng đá Việt Nam (VPF) ký hợp đồng hợp tác cùng J-League (Nhật Bản) và cử đoàn người sang “nghiên cứu, học hỏi” đối tác. Chẳng ai phản đối khi Việt Nam học Nhật Bản về cách làm bóng đá. Có thể khẳng định Nhật Bản là nền bóng đá phát triển hàng đầu châu Á. Họ làm bóng đá (đặc biệt là công tác đào tạo trẻ) rất chuyên nghiệp, giống những nền bóng đá tiên tiến châu Âu.
Ở Nhật Bản, người làm công tác quản lý luôn chú trọng việc đào tạo tư duy bóng đá các cầu thủ trẻ, tiến hành dạy các em chơi bóng bằng đầu, sau đó mới đến chuyện dạy các em những yếu tố khác: nền tảng thể lực hay sức mạnh cơ bắp…Đó là gốc rễ của vấn đề, là sự phát triển lâu dài, bền vững, chứ không phải kiểu ăn xổi, hái ngọn như ở Việt Nam.
VFF và Liên đoàn Bóng đá Nhật Bản ký kết văn bản mang tính bước ngoặt về mặt chiến lược, là chương trình hợp tác bóng đá của hai nước dựa trên 7 lĩnh vực. Chưa bao giờ bóng đá Việt Nam lại có một sự hợp tác chặt chẽ, toàn diện đến thế.
Cả 2 vị trí là HLV trưởng ĐTQG nam, nữ đều do HLV Nhật đảm nhiệm. Nhật Bản cũng cử nhiều chuyên gia sang để giúp giải V-League trở nên chuyên nghiệp hơn, trong đó có người từng làm trưởng giải V-League.
Theo Chủ tịch VFF Lê Hùng Dũng thì 3 nhiệm vụ trọng tâm của VFF ở nhiệm kỳ này đó là nâng tầm ĐTQG, nâng cao chất lượng giải đấu V-League và nâng cao chất lượng đội tuyển nữ theo hướng trẻ hóa từ đó trình độ được nâng lên so với châu lục. Những mục tiêu này đang dần được cụ thể hóa nhờ sự giúp sức từ người Nhật Bản.
Chuyển hướng sang Hàn Quốc – “Đẽo cày giữa đường”
Chỉ cách đây ít ngày thì gần 40 quan chức, cán bộ VFF, VPF đã tham dự chuyến công tác nghiên cứu và học hỏi giải bóng đá chuyên nghiệp Hàn Quốc K-League. Hàn Quốc cũng là nền bóng đá phát triển hàng đầu châu Á, đang tạo ảnh hưởng tới nhiều quốc gia trong châu lục về cách để làm bóng đá. Thế nhưng sẽ chẳng có gì đáng nói 1 năm trước, VPF đã ký hợp đồng hợp tác cùng với J-League.
Và điều đáng nói hơn nữa là V-League vốn ra đời dựa trên mô hình K-League cách đây 15 năm. Nghĩa là chừng đó năm, bóng đá Việt Nam lại quay trở lại mô hình cũ. Chúng ta từng học theo K-League vào năm 1995 nhưng không ứng dụng được. Bây giờ Hàn Quốc vẫn ứng dụng theo khung đấy, còn ta thì đã quên hết bài học của 20 năm trước, vẫn vướng vào cái vòng luẩn quẩn.
Nhiều người nói vui, sau khi “học” J-League, chưa kịp “hành” thì bóng đá Việt Nam đã tính đường học K-League, chẳng khác “đẽo cày giữa đường”. Thực tế, trước chuyến đi của những quan chức VFF, VPF thì nhiều người cho rằng chuyến du học này như “cưỡi ngựa xem hoa”. Bởi, liệu sau chuyến đi thì các quan chức rồi có thay đổi được tư duy, cách làm gì không?
Bài học ở chuyến du học Nhật Bản vẫn rất giá trị. Hai năm trước, dù vẫn chưa hiểu rõ về J-League, chúng ta tuyên bố sẽ “học theo mô hình Nhật Bản” nhưng trên thực tế, J-League nằm ở trình độ và nền tảng rất khác biệt so với bóng đá Việt Nam. Sau đó, để áp dụng nhanh mô hình bóng đá Nhật Bản thì VFF và VPF tiến hành “Nhật hóa”, nhưng không được như mong đợi.
Tân Tổng giám đốc VPF ông Cao Văn Chóng thừa nhận rằng: “Có những vấn đề về môi trường xã hội của họ khác với chúng ta, nếu áp dụng ngay thì sẽ không được hoặc phải có sự biến đổi sao cho phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam chứ không thể nào áp dụng một cách dập khuôn. Chứng kiến theo mô hình thực tế của họ, cho chúng ta tìm được lối đi để mà hướng đến và từng bước làm theo”.
Việc đi học hỏi mô hình hay tham khảo theo những nền bóng đá phát triển, đó là chuyện rất bình thường. Tuy nhiên, học thế nào và áp dụng ra sao, thì cần phải đúng theo thực tế bóng đá Việt Nam, chứ đừng học theo dạng “đẽo cày giữa đường”, khiến cho V-League càng trở nên méo mó, còn các đội tuyển mất bản sắc vì liên tục thay HLV trưởng.